Sağ partilerin ağırlığı ile yeni Meclis nasıl olacak?
Cumhurbaşkanlığı seçimi için gözler ikinci tipe çevrilirken, bir yandan da meclis sağ partilerin ağırlığının hissedileceği yeni yasama dönemine hazırlanıyor.
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), 14 Mayıs’ta yapılan birinci tip cumhurbaşkanlığı seçiminin kesin sonuçlarını açıkladı.
Milletvekili seçimlerinin sonuçlarının YSK’ya son itiraz süresi olan 24 Mayıs’tan sonra açıklanması bekleniyor.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Kurulu, 28’inci Dönem Genel Seçimlerinin kesin sonuçlarının YSK tarafından açıklanmasını takip eden üçüncü gün saat 14.00’te çağrısız olarak toplanacak. Bu oturumda yeni dönem milletvekilleri seçim bölgesi ve isimlerine göre alfabetik sırayla kürsüye çıkacak ve yemin metnini okuyacak.
TBMM Tüzüğüne göre, Meclis Başkanı seçilinceye kadar Meclisi en yaşlı üye yönetir. Bu nedenle TBMM’yi 1948 doğumlu MHP Genel Lideri Devlet Bahçeli açacak.
O zamana kadar yeni seçilen milletvekilleri Meclis’e gelip yetkilerini alacaklar.
Yeni Meclis’te hangi partiler var?
Sona eren 27. yasama döneminde TBMM’nin kapatıldığı tarihte, son beş yılda meydana gelen gelişmeler ve ölümlerin ardından 600 sandalyenin 577’si işgal edilmiş ve 14 parti temsil edilmişti.
Yeni dönemde yani 28. yasama döneminde 14 Mayıs seçim sonuçlarına göre 16 siyasi parti temsil edilecek. Beş yıl görev yapacak olan bu partiler zamanla kendi içlerinde birleşebilecekleri gibi milletvekillerinin seçildikleri partilerden kopmaları da her dönemde olduğu gibi yine söz konusu olabilecektir.
Şu an itibariyle Meclis’te temsil edilecek partiler şu şekilde sıralanıyor:
Cumhur İttifakı çatısı altında AKP, MHP, DSP, Yeniden Refah Partisi (YRP), HÜDA-PAR; Millet İttifakı çatısı altında CHP, İYİ Parti, DEVA, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrat Parti; Emek ve Özgürlük İttifakı çatısı altında Yeşil Sol Parti, TİP, TOP, EMEP; CHP listesinden seçime giren Mustafa Sarıgül’ün Türkiye Değişim Hareketi.
600 sandalyeli Meclis’te son duruma göre partilerin kesin dağılımı şöyle:
“AKP 268, CHP 169, Yeşil Sol Parti 61, MHP 50, İYİ Parti 43, Refah 5, TİP 4.”
Halk İttifakında yasama çoğunluğu
Yasama organı olarak değerli bir konuma sahip olan Meclis’te yasama çoğunluğu yani yasa yaparak yasa çıkarmak için gerekli olan çoğunluk Cumhur İttifakı’ndadır.
AKP ve MHP’nin hakim olduğu Cumhur İttifakı, 2018 seçimlerine göre yaklaşık yüzde 4 oy kaybetmesine rağmen fiilen toplam 323 (AKP, MHP, YRP) milletvekili ile Meclis’te çoğunluğu elde etti.
Anayasaya göre TBMM’nin görev ve yetkileri şu şekilde sıralanmıştır:
“Kanunları çıkarmak, değiştirmek ve kaldırmak, bütçe ve kesinhesap kanunlarını görüşmek ve kabul etmek, para basımına ve savaş ilanına karar vermek, milletlerarası anlaşmaların onaylanmasını onaylamak, genel ve özel af ilanına karar vermek. Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının beşte üçünün kararı ile.”
Bu görevler kapsamında kanun yapılabilmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının salt çoğunluğu olan 301 aranır.
TBMM Genel Kurul SalonuFotoğraf: resim-alyans/dpa/B. bencil
Anayasa’ya göre Cumhurbaşkanı, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde kabul edilen kanunları 15 gün içinde yayımlar. Yayımlanmasını uygun bulmadığı kanunları kısmen veya tamamen aynı süre içinde, yani 15 gün içinde bu konuda gösterdiği gerekçeyle birlikte görüşülmek üzere TBMM’ye geri gönderebilir. Cumhurbaşkanının kısmen uygun bulmaması halinde TBMM ancak uygun görülmeyen unsurları görüşebilir. Bütçe kanunları bu karara tabi değildir.
Meclis geri gönderilen yasayı üye tam sayısının salt çoğunluğu yani 301 ile kabul ederse, yasa cumhurbaşkanı tarafından yayımlanır. Meclis gönderilen kanunda yeni bir değişiklik yaparsa, Cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar Meclise gönderebilir.
Yeni setler var mı?
Bu bağlamda, özellikle ihtisas komisyonlarının çalışmalarındaki verimlilik ve haftalık kürsü konuşmaları ile kamuoyuna daha sık söz imkânı sağlaması nedeniyle partilerin Meclis’te grup oluşturmaları önemli görülmektedir.
Siyasi Partiler Kanunu’na göre ise en az 20 milletvekili bulunan siyasi partiler küme oluşturabilir. Milletvekilliği seçimlerinin sonuçlarına göre şimdilik AKP, CHP, Yeşil Sol Parti, MHP ve DÜZGÜN Partisi kümelenmeyi hak ediyor.
Ancak ilerleyen günlerde bu setlere yenileri eklenebilir. Millet İttifakı çatısı altında beklenenden fazla milletvekili ile Meclis’e giren DEVA, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’nin bir küme oluşturabileceği söyleniyor. Ancak ikinci cinsiyete odaklanan partiler artık bu konuyu resmi olarak ele almadıklarını belirtiyorlar.
DEVA 14, Gelecek Partisi 10, Saadet Partisi 10 ve Demokrat Parti 3 oy aldı.
Bakanlıktan yönetim kurulu başkanlığına
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 14 Mayıs öncesi aldığı kararla kabine üyelerini milletvekili adayı olarak belirleme kararı aldı.
Bu kapsamda kabinenin çok büyük bir bölümü, 15 bakan, aday gösterildikleri yerlerden milletvekili olarak Meclis’e girdi. Başkan Yardımcısı Fuat Oktay’ın yanı sıra Süleyman Soylu, Hulusi Akar, Murat Kurum, Bekir Bozdağ, Mevlüt Çavuşoğlu, Derya Yanık, Vedat Alım, Fatih Dönmez, Mehmet Kasapoğlu, Nurettin Nebati, Mahmut Özer, Mustafa Varank, Mehmet Muş, Adil Karaismailoğlu ve Vahit Kirişçi artık yürütmeden yasamaya geçti.
Erdoğan ikinci cinsiyette kazanırsa; Bu isimlerin çoğunun yasama çoğunluğunu kaybetmemek için milletvekili olarak kalabileceği, sadece Soylu veya Akar gibi birkaç ismin istifa edip tekrar bakan olarak kabul edilebileceği belirtiliyor.
Farklı ihtisas komisyonlarının başına başka bakanların da gelebileceği kulislere yansıyan bilgiler.
Bu arada mevcut bakanlar da Meclis’te yemin ederek göreve başlayana kadar görevlerine devam ederler.
TBMM’de hangi liderler var?
Meclisin yeni döngüsünde siyasi partilerin 10 genel başkanı da yer alacak.
Bu kapsamda 28’inci dönemin ilk oturumunun moderatörlüğünü yapacak olan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli’nin yanı sıra bu parti liderleri şöyle sıralanıyor:
Yeşil Sol Parti listesinden seçilen HDP Eş Genel Başkanları Pervin Buldan ve Mithat Sancar, TİP Genel Başkanı Erkan Baş, Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan, HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu, DSP Genel Başkanı Aksakal ve Türkiye Değişim Partisi Genel Lider Mustafa Sarıgül Yeşil Sol Parti Eşbaşkanları Çiğdem Kılıçgün Uçar ve İbrahim Akın.
DW Türkçe’ye VPN ile nasıl erişebilirim?
